محمد دلاوری
محمد دلاوری | مجری و خبرنگار جنجالی تلویزیون ایران
زندگینامه و تحصیلات محمد دلاوری
محمد دلاوری، مجری، روزنامهنگار و مستندساز ایرانی، در سال ۱۳۵۲ در تهران و در خانوادهای مذهبی و بازاری به دنیا آمد. دوران کودکی خود را در حوالی زیرگذر لوطی صالح گذراند و از همان سالهای ابتدایی به کتاب و مطالعه علاقهمند بود. خانوادهاش انتظار داشتند او راه پدر را در حجره ادامه دهد، اما او مسیر متفاوتی برگزید.
با وجود علاقه شدید به سینما و کارگردانی، دلاوری به دلیل مخالفت خانواده خود از ورود به عرصه هنر بازماند و در رشته شیمی تحصیل کرد. خودش بعدها گفت انتخاب رشته شیمی «بدون علاقه» و صرفاً برای رضایت خانواده بوده است. پس از پایان کارشناسی، در رشته علوم سیاسی ادامه تحصیل داد و در مقطع کارشناسی ارشد فارغالتحصیل شد.
آغاز فعالیت حرفهای؛ از روزنامه کیهان تا ورود به صداوسیما
محمد دلاوری از دوران دانشجویی با نویسندگی برای نشریات و جراید وارد فضای رسانه شد. در ۲۰ سالگی از طریق آشنایی با مرتضی سرهنگی به روزنامه کیهان راه یافت و نگارش مطالب مربوط به دفاع مقدس را برعهده گرفت. او در همان سالها یک جوان محجوب و خجالتی بود و از نوشتن نام خود پای مقالات خودداری میکرد.
تأثیرپذیری از شهید آوینی نقش پررنگی در شکلگیری مسیر فکری دلاوری داشت. به گفته خودش، پس از شهادت آوینی زندگیاش پر از آثار و اندیشههای او شد و وی را «دومین ابرمرد زندگیاش بعد از شریعتی» میداند. همکاری او با کیهان حدود چهار سال ادامه داشت اما به گفته خودش «نه او با فضای کیهان کنار آمد و نه کیهان با او». تا جایی که سردبیر وقت (صفارهرندی) بعدها به او گفته بود که "جنس تو به آنجا نمیخورد".
آثار شاخص و فعالیتهای رسانهای محمد دلاوری
پس از جدایی از کیهان، بهطور اتفاقی وارد صداوسیما شد؛ جایی که مسیر حرفهایاش دگرگون شد و نام او با برنامههای تلویزیونی چالشی و پرسشگرانه گره خورد.
صرفاً جهت اطلاع؛ تولد یک خبرنگار جسور در رسانه ملی
نقطه عطف کارنامه محمد دلاوری، خلق و اجرای برنامه «صرفاً جهت اطلاع» بود؛ برنامهای خبری با رویکرد طنز و نقد اجتماعی که با نگاهی متفاوت به سخنان سیاستمداران و رویدادهای روز میپرداخت.
«صرفاً جهت اطلاع» با زبان طنز و انتقادی خود به سرعت مورد توجه قرار گرفت. دلاوری بعدها گفت پس از پخش نخستین قسمت، پدرش نگران تماس گرفت و پرسید: «داری با نظام درمیافتی؟!» و مردم در خیابان میپرسیدند: «هنوز زندهای؟!»
آیتم جنجالی «لالایی» و حاشیههایش
یکی از بخشهای معروف برنامه «صرفاً جهت اطلاع»، آیتم «لالایی» بود که روی تصاویر شرکتکنندگان خوابآلود یک همایش نظامی پخش شد. پس از پخش، آن شرکتکنندگان توبیخ شدند و دلاوری در واکنش گفت: «بهجای توبیخ آنها، خودتان را توبیخ کنید که همایشهای بیخاصیت برگزار میکنید.»
دلیل خروج از برنامه «صرفاً جهت اطلاع»
پس از دو سال و بیش از ۸۰ قسمت، دلاوری اجرای برنامه «صرفاً جهت اطلاع» را به کامران نجفزاده و امیر شجاعی سپرد. او علت کنارهگیریاش را فشارهای سیاسی و درخواست مسئولان برای اتخاذ مواضع ناعادلانه در قبال برخی موضوعات عنوان کرد.
بازگشت با توقف ممنوع و پایش؛ اجرای برنامههای اقتصادی و انتقادی
دلاوری پس از مدتی با برنامه «توقف ممنوع» به تلویزیون بازگشت. این برنامه از شبکه پنج سیما پخش میشد و با محوریت موضوعاتی چون فرهنگ مصرف و مشکلات اقتصادی، در قالبی چالشی و صریح اجرا میشد. دلاوری این برنامه را بازگشت جنجالی خود پس از «صرفاً جهت اطلاع» میدانست.
در ادامه با اجرای برنامه «پایش» شناختهتر شد. این برنامه اقتصادی با نقدهای صریح دلاوری نسبت به عملکرد مسئولان و مدیران دولتی همراه بود. او در سال ۱۳۹۷ برای اجرای این برنامه جایزه پنجمین جشنواره جامجم را دریافت کرد اما مدتی بعد بدون توضیح مشخصی کنار گذاشته شد. دلاوری در واکنش به این اتفاق، در صفحه شخصی خود نوشت که «دردسرِ سؤال پرسیدن همیشه بیشتر از جواب دادن است».
تهران ۲۰ و منِ او؛ دغدغههای اجتماعی و گفتوگوهای جنجالی
در سالهای بعد، محمد دلاوری اجرای برنامه «تهران ۲۰» را برعهده گرفت؛ برنامهای اجتماعی درباره مسائل شهری و دغدغههای روزمره مردم. او برای اجرای این برنامه در بیستمین و بیست و یکمین جشن حافظ نامزد بهترین چهره تلویزیونی شد.
یکی از بهیادماندنیترین لحظات رسانهای او، جدال زنده با پرویز فتاح (رئیس بنیاد مستضعفان) در اسفند ۱۳۹۸ بود. در جریان پرسش درباره آزادراه تهران–شمال، فتاح به او گفت: «کی گفته شما نماینده مردم هستید؟» این مناظره بازتاب گستردهای در رسانهها یافت و بهگفته برخی از خبرنگاران، «به بخشی از تاریخ رسانه ایران تبدیل شد».
در سال ۱۳۹۸، او همچنین اجرای ویژهبرنامه «منِ او» را به مناسبت اربعین حسینی برعهده داشت و در کنار فعالیتهای رسانهای، در مجموعه نمایشی «شبهای مافیا» نیز حضور پیدا کرد.
بیواسطه؛ روایت بیپرده از مسائل مردم
«بیواسطه» یکی از آثار شاخص تلویزیونی محمد دلاوری است که به کارگردانی سید محمدعلی صدرینیا و با حمایت سازمان هنری رسانهای اوج تولید شد. این برنامه با هدف پرداختن به موضوعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از زاویهای مردمی، تلاش داشت تا با نگاهی واقعگرایانه، میان مردم و مسئولان پل ارتباطی برقرار کند.
دلاوری در مقام مجری و روایتگر، با همان صراحت و جسارتی که در برنامههای پیشینش شناخته میشد، دغدغههای روز جامعه را بدون واسطه از زبان مردم مطرح نمود.
لحن مستقیم و صادقانه او، همراه با ترکیب گفتوگوهای میدانی و تحلیل کارشناسی، به «بیواسطه» هویتی مستقل و قابلتوجه در میان برنامههای اجتماعی تلویزیون بخشید.
تازهترین فصل این برنامه با نام «بی واسطه - سیستان» در سه قسمت با محوریت بحران آب در استان سیستان، به بررسی شکست طرحهای آبی و پیوند آن با زندگی و هویت مردم منطقه پرداخت. این فصل نشان میدهد که مشکلات زیست محیطی و مدیریتی چگونه با تاریخ و فرهنگ مردم گره خورده و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گستردهای داشته است.
مجموعه کامل «بی واسطه» را میتوانید در سایت عصر تماشا کنید.
هزارتو؛ واکاوی چالشهای مدیریتی در اقتصاد ایران
برنامه «هزارتو» با اجرای محمد دلاوری در سال ۱۴۰۴، یک گفتگوی اقتصادی عمیق و تخصصی است که به صورت اختصاصی توسط عصر تیوی تولید شده است. این برنامه به بررسی فرآیندهای تصمیمگیری در سطوح بالای مدیریتی میپردازد و با دعوت از مسئولان فعلی و سابق، ریشههای چالشها و تأخیر در اتخاذ تصمیمات کلان اقتصادی را واکاوی میکند.
تحلیل ارتباط حکمرانی و توسعه اقتصادی در برنامه هزارتو
«هزارتو» با نگاهی کارشناسی، پیامدهای تصمیمات و چالشهای مدیریتی مدیران ارشد بر اقتصاد کشور را بررسی میکند و تأثیر مستقیم کیفیت حکمرانی بر شاخصهای توسعه اقتصادی را واکاوی مینماید. سبک اجرای دلاوری با صراحت و پرسشگری حرفهای، این برنامه را به منبعی معتبر و جذاب برای مخاطبان علاقهمند به تحلیل سیاستهای کلان اقتصادی تبدیل کرده است.
مجموعه «هزارتو» را میتوانید در سایت عصر تماشا کنید.
مستندسازی محمد دلاوری؛ از انقلاب جنسی تا متولد اورشلیم
دلاوری در کنار اجرا، به مستندسازی نیز روی آورده و چند اثر شاخص و جنجالی در کارنامهاش دارد.
مجموعه مستند انقلاب جنسی
مجموعه مستندی که توانست رکورد فروش در فضای مجازی را بشکند. این اثر به موضوعات فرهنگی و اجتماعی ایران از زاویهای بیپرده میپرداخت و بازتاب گستردهای یافت.
مستند متولد اورشلیم
مستندی به کارگردانی حسین شمقدری و روایتگری دلاوری، با محوریت گفتوگو با یهودیان صهیونیست مقیم اروپا. هدف، شنیدن روایت صهیونیسم از زبان خود پیروانش بود.
این مستند در شهرهای اروپایی ازجمله آنتورپ بلژیک ساخته شد. بهدلیل فضای امنیتی حاکم، ساخت آن دشوار بود و دلاوری و تیمش حتی در جشن مذهبی پوریم توسط پلیس بازداشت و بازجویی شدند.
کتابهای محمد دلاوری | روایتهای رسانهای از پشتصحنه خبر
محمد دلاوری تاکنون دو کتاب منتشر کرده است که هر دو در حوزه روزنامهنگاری و تجربههای شخصی او نوشته شدهاند:
کتاب «۹۷۶ روز در پس کوچههای اروپا» (۱۳۹۶)
روایتی از مأموریت خبرنگاری او در اروپا و تجربه زیستن در میان رسانههای غربی.
کتاب «روزنامهنگاری بدون درد و خونریزی» (۱۳۹۷)
مجموعه گفتوگو با مدیران و فعالان رسانهای ایران که پس از مدتی تأخیر، نسخه الکترونیکی آن در اسفند ۱۳۹۸ منتشر شد.
حواشی و چالشهای محمد دلاوری؛ از اخراج تا ممنوعالخروجی
ماجرای اخراج دلاوری از واحد خبر صداوسیما
محمد دلاوری در گفتوگو با برنامه «فرمول یک» اعلام کرد که خروجش از واحد خبر «به میل شخصی نبود» و افزود: «مرا اخراج کردند». او گفت سالها فعالیت انتقادیاش باعث شده بسیاری از مدیران از او دلچرکین باشند.
جزئیات ممنوعالخروجی و ضبط پاسپورت دلاوری در سال ۱۴۰۱
در ۲۱ آذر ۱۴۰۱ هنگام خروج از کشور متوجه ممنوعالخروجی خود شد. گرچه علت رسمی اعلام نشد، اما برخی رسانهها دلیل آن را مواضع انتقادی و اظهارنظرهای صریح او در روزهای حساس سیاسی همان سال عنوان کردند.
سبک کاری محمد دلاوری؛ خبرنگاری حرفهای و دغدغههای روایتگری
محمد دلاوری همواره به دلیل سبک مستقل و منتقدانه خود شهرت دارد. او معتقد است که «کار خبر در کشور ما حرفهای نیست» و اخبار در رسانههای ایران اغلب بهصورت غیرحرفهای تولید میشوند و بیشتر شبیه بیانیههای سیاسی هستند تا خبرهای واقعی. او هیچگاه به این نوع اخبار علاقه نداشته، اما هیجان حضور در صحنه و روایت کردن حادثهها برایش جذاب بوده است.
در حوزهی اجرا، دلاوری همواره از کپیکاری دوری کرده و به دنبال معرفی یک برند جدید بوده است. او در برنامه «توقف ممنوع» تلاش کرد تا صراحتاً وارد موضوعاتی شود که به غلط تبدیل به تابو شدهاند. او سبک کار خود را اینگونه تعریف میکند که برای دنبال کردن اخبار، اگر دولت اصلاحطلبان سر کار باشد، رسانههای اصولگرایان را رصد میکند و اگر دولت اصولگرایان باشد، رسانههای اصلاحطلبان را، چرا که معتقد است باید خبر را از موافقترین و مخالفترین رسانه به آن موضوع دنبال کرد.
و در انتها...
محمد دلاوری از چهرههای متفاوت رسانه ملی است؛ خبرنگاری که از روزنامهنگاری سنتی آغاز کرد و با برنامههایی چون «صرفاً جهت اطلاع» و «تهران ۲۰» به نماد جسارت در تلویزیون ایران تبدیل شد.
او با سبک صریح، پرسشگر و بدون تعارف خود، هم محبوبیت زیادی میان مخاطبان بهدست آورد و هم بارها با محدودیت و حاشیه روبهرو شد. از روزنامهنگاری تا مستندسازی، دلاوری همواره کوشیده روایتهای پنهان جامعه را با صدایی بلند و بیپروا بازگو کند.
سؤالات متداول
1.محمد دلاوری کیست؟
محمد دلاوری، مجری، روزنامهنگار و مستندساز ایرانی است که با برنامههای چالشی و پرسشگرانه خود در تلویزیون ایران شناخته میشود. وی با سبک مستقل و صریح خود، همواره به دنبال بازگو کردن روایتهای کمتر شنیدهشده جامعه است و آثار شاخصی همچون «صرفاً جهت اطلاع»، «توقف ممنوع»، «پایش»، «بیواسطه» و «هزارتو» را در کارنامه دارد.
2.دلیل کنارهگیری محمد دلاوری از «صرفاً جهت اطلاع» چه بود؟
محمد دلاوری اجرای برنامه «صرفاً جهت اطلاع» را پس از حدود دو سال و ۸۰ قسمت رها کرد. او علت اصلی خروج خود را درخواست مسئولین برای موضعگیریهای ناحق در برابر برخی مسائل فرهنگی و سیاسی و همچنین فشار و استرس زیادی که بر او وارد میشد، عنوان کرد.
3.مستند «انقلاب جنسی» محمد دلاوری راجع به چه موضوعی است؟
مجموعه مستند «انقلاب جنسی» از آثار مستندسازی دلاوری است که توانست رکورد فروش مستند را در فضای مجازی بشکند. این مستند به موضوعات جنسی و فرهنگی میپرداخت و بازخوردهای جنجالی زیادی به دنبال داشت.
4.آیا محمد دلاوری به دلیل اجرای جنجالی «پایش» تهدید به مرگ شد؟
بله. محمد دلاوری در پنجمین جشنواره جام جم (سال ۱۳۹۷)، پس از دریافت جایزه برای برنامه «پایش»، اعلام کرد که به خاطر اجراهای جنجالیاش بارها تهدید شده است. او جایزهاش را به کسانی تقدیم کرد که او را تهدید کرده بودند که اگر ادامه دهد، آرزوی اجرای زنده را خواهد داشت.
موردی جهت نمایش وجود ندارد
موردی جهت نمایش وجود ندارد
موردی جهت نمایش وجود ندارد