مستند «می‌مات» به کارگردانی محمدعلی رخشانی صابر داستان زندگی و مبارزه زنی بلوچ به نام گل‌بی‌بی را روایت می‌کند. او در دوران جنگ جهانی اول، در منطقه خاش و بلوچستان، علیه استعمارگران انگلیسی به پا می‌خیزد. گل‌بی‌بی که زنی سخنور، کاریزماتیک و صلح‌طلب بود، علاوه بر ایفای نقش یک پزشک محلی، به مشاوری برای جنگجویان بلوچ تبدیل شد. در پی هجوم نیروهای انگلیسی و به اسارت گرفتن تعدادی از سران قبایل، گل‌بی‌بی به همراه برادرش و با فرماندهی نورمحمدخان زابد، با نیروهای مسلح بلوچ برای آزادسازی اسرا و مقابله با انگلیسی‌ها وارد نبردی حماسی شد​.

محمدعلی رخشانی: «می‌مات» روایتی از هویت و وطن‌دوستی مردم مرزنشین است

محمدعلی رخشانی، مستندساز، با اشاره به انگیزه‌ها و الهام‌بخشی ساخت مستند می‌مات، به موضوع «هویت» و «وطن‌پرستی» پرداخت و گفت: «مردم مرزنشین سراسر ایران، در طول تاریخ مدافع سرزمین بوده‌اند و هرگز اجازه نداده‌اند حتی یک وجب از خاک ایران به دست بیگانه بیفتد. این روحیه برای من الهام‌بخش ساخت این مستند بود.»

رخشانی افزود: «این اتفاق در سیستان و بلوچستان رخ داده و نقش محوری یک زن در آن، باعث جذابیت بیشتر داستان شده است. دغدغه اصلی من، احیای دوباره این هویت و حفظ حس وطن‌دوستی نسبت به ایران عزیز بود.»

او درباره چالش‌های ساخت این مستند توضیح داد: «محدودیت‌های بودجه‌ای و دشواری‌های مرحله فیلم‌برداری، به‌ویژه به دلیل مسافت طولانی، دوری از مرکز و نبود امکانات کافی در سیستان و بلوچستان، کار را برای ما بسیار سخت کرد. همچنین، نبود همکاری از سوی مسئولان استانی یکی دیگر از چالش‌ها بود؛ به‌جز نیروی انتظامی که طبق روال مجوزها را صادر کرد، هیچ سازمان یا اداره‌ای حتی یک اتاق مهمان‌سرا در اختیار ما نگذاشت.»

رخشانی با اشاره به همراهی مردم محلی گفت: «با وجود همه مشکلات، مردم سیستان با وجود فقر شدید، با جان و دل برای روایت این موضوع که تا امروز کسی به آن نپرداخته، با ما همکاری کردند.»

این مستندساز در پایان درباره چالش‌های عمومی مستندسازان نیز گفت: «با افزایش حق‌الزحمه نهادها، همکاری آن‌ها با پروژه‌های مستند کمتر شده و همین موضوع باعث کاهش تنوع و خلاقیت در آثار می‌شود؛ در نتیجه، رساندن مستند به سطحی که شایسته مخاطب باشد، دشوارتر شده است.»